Pon. - pt. 8:00 - 20:00; sob. 9:00 - 13:00 +48 32 253 27 00

Zespół policystycznych jajników – czym jest PCOS?

Zespół policystycznych jajników (PCOS, z ang. Polycystic Ovary Syndrome) to jedno z najczęstszych zaburzeń u kobiet w wieku rozrodczym. PCOS charakteryzuje się zaburzeniami hormonalnymi, które mogą prowadzić do niepłodności, nieregularnych cykli menstruacyjnych, a także licznych problemów metabolicznych. Szacuje się, że PCOS dotyka od 5% do 10% kobiet w wieku rozrodczym na całym świecie.

Czym jest zespół policystycznych jajników?

Zespół policystycznych jajników (PCOS) jest schorzeniem dotykającym kobiety w wieku rozrodczym. Nazwa tego zespołu pochodzi od charakterystycznego obrazu jajników widocznych w badaniu USG, w którym obecnych jest wiele pęcherzyków. Mechanizm powstawania PCOS jest skomplikowany i zależy od czynników genetycznych, hormonalnych, metabolicznych oraz środowiskowych.

Charakterystyczne dla PCOS są cykle bezowulacyjne, które prowadzą do trudności z zajściem w ciążę. Ponadto widoczna jest nadmierna produkcja androgenów, męskich hormonów płciowych, które powodują różne zmiany w organizmie kobiety. Ponadto PCOS wiąże się również z insulinoopornością, która może nasilać objawy choroby, zwiększając produkcję androgenów.

PCOS wydaje się mieć komponent dziedziczny i może występować u kobiet, które były nadmiernie eksponowane na hormony męskie w życiu płodowym. Ponadto w grupie ryzyka są kobiety z nadwagą lub otyłością, prowadzące niezdrowy tryb życia. W tej grupie znajdują się również kobiety, u których dojrzewanie rozpoczęło się wcześnie, mają większe ryzyko rozwinięcia tego zaburzenia.

Objawy zespołu policystycznych jajników

Typowe objawy dla zespołu policystycznych jajników obejmują:

  • nieregularne cykle miesiączkowe lub ich ograniczoną liczbę (mniej niż 8 rocznie),
  • rzadkie lub niewystępujące owulacje,
  • hirsutyzm (nadmierne owłosienie typu męskiego), który dotyczy aż 70% kobiet z PCOS,
  • trądzik (na twarzy, klatce piersiowej, plecach),
  • hiperandrogenizm (nadmiar androgenów, potwierdzony badaniami laboratoryjnymi),
  • wielotorbielowate jajniki widoczne w badaniu USG.

Jednym z najbardziej uciążliwych objawów, obniżających jakość życia, jest hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie typu męskiego. Owłosienie pojawia się na twarzy, wokół brodawek sutkowych oraz w okolicy lędźwiowo-krzyżowej.

PCOS może wystąpić u kobiet w różnych okresach życia. Często kobiety z tym schorzeniem zgłaszają nadmierny przyrost masy ciała i trudności w utracie nadmiernych kilogramów. Otyłość jest często związana z insulinoopornością, co wpływa na problemy z wagą i trudności w zajściu w ciążę.

Stwierdzono również, że kobiety z PCOS częściej cierpią na zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowo-depresyjne. Z tego powodu opieka nad kobietami z PCOS powinna być interdyscyplinarna. Warto włączyć do leczenia nie tylko ginekologa, endokrynologa i diabetologa, ale również dietetyka i psychologa.

PCOS – rozpoznanie i diagnostyka

Aby ustalić rozpoznanie POCS konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki, która ma na celu wykluczenie innych schorzeń powodujących podobne dolegliwości. Na początku ginekolog przeprowadza wywiad z pacjentką dotyczący jej objawów, bada ją na fotelu ginekologicznym oraz wykonuje dodatkowe badania.

Badanie USG przezpochwowe jest preferowaną metodą obrazowania w diagnostyce policystycznych jajników. Podczas tego badania lekarz ocenia jajniki – policystyczność jajników występuje, gdy objętość jajnika wynosi około 10 cm³ i/lub gdy w każdym jajniku znajduje się co najmniej 20 pęcherzyków o średnicy 2–9 mm.

Wszystkie badania hormonalne należy wykonywać w pierwszej fazie cyklu, między 3. a 5. dniem od rozpoczęcia miesiączki. Obejmują one pomiar stężenia testosteronu, SHBG (białka wiążącego hormony płciowe), androstendionu i dehydroepiandrosteronu (DHEA-S) oraz gonadotropin – hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikulotropowego (FSH). Ustalenie, czy u kobiety występują cykle owulacyjne, możliwe jest poprzez oznaczenie stężenia progesteronu w drugiej fazie cyklu. W dodatkowych badaniach wykorzystuje się test OGTT, który polega na zmierzeniu stężenia glukozy na czczo.

Zespół policystycznych jajników – leczenie

U osób z nadwagą leczenie PCOS powinno rozpocząć się od zmiany stylu życia. Warto zmodyfikować dietę, wyeliminować niezdrowe nawyki żywieniowe oraz wprowadzić regularną aktywność fizyczną. Zalecana jest dieta bazująca na produktach o niskim indeksie glikemicznym oraz planowanie regularnych posiłków bogatych w warzywa i owoce. Jeśli te działania okażą się nieskuteczne, konieczne jest wprowadzenie leczenia farmakologicznego. Leki przeciwcukrzycowe traktowane są jako leki pomocnicze, ponieważ pomagają one utrzymać prawidłową równowagę metaboliczną.

Kobietom, które nie planują w najbliższym czasie zajść w ciążę, w celu zmniejszenia objawów i ryzyka powikłań zaleca się dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Czasami stosuje się same antyandrogeny, które łagodzą objawy związane z wysokim poziomem androgenów, jednak taka terapia wymaga zabezpieczenia przed zajściem w ciążę, ponieważ te leki mogą uszkodzić płód.

W leczeniu niepłodności głównym celem jest przywrócenie owulacyjnych cykli miesiączkowych. Ta terapia nie przynosi rezultatów, można rozważyć indukcję owulacji za pomocą gonadotropin, a w dalszej kolejności zapłodnienie in vitro.

PCOS jest chorobą, w której można jedynie łagodzić objawy. Zaprzestanie leczenia zwykle prowadzi do nawrotu dolegliwości. W przypadku niepłodności spowodowanej hormonalnymi zaburzeniami wynikającymi z PCOS, prawdopodobieństwo zajścia w ciążę i urodzenia dziecka po zmianie trybu życia oraz odpowiedniej terapii jest stosunkowo wysokie.

Powiązane posty

Może Cię zainteresować:

żylaki
Żylaki kończyn dolnych – chirurgiczne usunięcie czy leczenie nieinwazyjne?
01/01/2024
Osłona podczas antybiotyku – czy należy ją brać
Osłona podczas antybiotyku – czy należy ją brać?
26/09/2024
choroba hemoroidalna, hemoroidy, hemorrhoids
Choroba hemoroidalna – leczenie objawowe a terapia zabiegowa
18/12/2023

Dbajmy o zdrowie!

Profilaktyka i regularne wykonywanie badań to kluczowe elementy dbania o zdrowie i zapobiegania chorobom.

Regularne wykonywanie badań pozwala na wczesne wykrycie chorób i szybsze podjęcie odpowiedniego leczenia. W przypadku niektórych chorób, takich jak nowotwory, wczesne wykrycie może znacząco zwiększyć szanse na wyleczenie.

Warto pamiętać, że niektóre choroby mogą rozwijać się bezobjawowo przez długi czas, dlatego ważne jest regularne wykonywanie badań nawet wtedy, gdy czujemy się zdrowi.

Zdrowie jest naszym największym skarbem, dlatego warto o nie dbać już teraz.

Zabiegi ginekologiczne w Centrum Medycznym Globiana
W ramach Oddziału Chrurgii Jednego dnia wykonywane są m.in. zabiegi: - Abrazji frakcjonowanej kanału szyjki i jamy macicy w znieczuleniu ogólnym - histeroskopii diagnostycznej i zabiegowej - konizacji szyjki macicy... i wiele innych