Biopsja cienkoigłowa tarczycy (ang. Fine-Needle Aspiration Biopsy, FNAB) to procedura diagnostyczna, polegająca na pobraniu próbki komórek z guzka tarczycy za pomocą cienkiej igły. Jest to metoda stosowana głównie do oceny charakteru zmian w tarczycy, takich jak guzki, torbiele, czy inne nieprawidłowości. FNAB jest uważana za bezpieczną, mało inwazyjną i bardzo efektywną w diagnostyce nowotworów tarczycy.
Jakie są wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowa tarczycy?
Biopsja cienkoigłowa tarczycy, znana również jako biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana (BACC), jest zwykle wykonywana, gdy wykryty zostanie przynajmniej jeden guzek w tarczycy. Przeprowadza się ją w sytuacjach takich jak wykrycie guzka w miąższu gruczołu przez dotyk, powiększenie tarczycy związane z bólem przy dotykaniu, obecność wola wieloguzkowego, a także stwierdzenie w badaniach USG zmian o średnicy przekraczającej 1 cm, zmian hipoechogenicznych lub guzków, które są słabo odgraniczone od miąższu tarczycy.
Biopsję cienkoigłową zaleca się również, gdy istnieje podwyższone ryzyko zmian złośliwych. Wskazania obejmują:
- przynależność pacjenta do grupy ryzyka, np. przypadki raka tarczycy w rodzinie lub potwierdzone mutacje genów (np. RET);
- obecność guzka większego niż 4 cm;
- niepokojące cechy guzka, takie jak twarda konsystencja czy szybki wzrost;
- powiększone węzły chłonne;
- zmiany w obrazie USG, takie jak mikrozwapnienia czy naciekanie tkanek;
- niedobory jodu u pacjenta;
- narażenie pacjenta na promieniowanie jonizujące, np. po radioterapii.
Biopsja cienkoigłowa tarczycy – na czym polega?
Biopsja tarczycy polega na pobraniu próbek z tarczycy przy użyciu cienkiej igły. Proces ten przeprowadza patomorfolog przy wsparciu radiologa. Radiolog najpierw lokalizuje zmianę w tarczycy za pomocą głowicy USG. Następnie patomorfolog dezynfekuje skórę i nakłuwa guzek cienką igłą, zazwyczaj o średnicy 0,4-0,5 mm i długości od 2,5 cm do 4 cm.
Biopsja odbywa się bez użycia strzykawki lub uchwytów, tzw. metodą wolnej ręki. Radiolog nieustannie monitoruje proces za pomocą USG. Gdy patomorfolog wprowadza igłę do zmiany, wykonuje szybkie ruchy igłą, aby pobrać materiał.
Aby upewnić się, że igła została prawidłowo umieszczona w tarczycy, jej końcówkę rejestruje się na zdjęciu cyfrowym lub przy użyciu wideodrukarki. Po pobraniu próbki, materiał jest przenoszony na szkiełko i utrwalany specjalnym środkiem. Po zakończeniu biopsji, aby zminimalizować ryzyko powstania krwiaka, miejsce wkłucia jest uciskane przez 5 minut.
Kiedy nie powinno się wykonywać biopsji tarczycy?
W pewnych przypadkach można zrezygnować z biopsji tarczycy, gdy ryzyko nowotworowe jest niskie. Dotyczy to prostych torbieli bez podejrzanych cech, autonomicznych lub gąbczastych guzków, a także guzków o średnicy mniejszej niż 5 mm. Jednakże, nawet najmniejsze guzki są kwalifikowane do badania BACC u osób z grupy podwyższonego ryzyka (np. z mutacją RET, przerzutami raka tarczycy).
Główne przeciwwskazania do przeprowadzenia biopsji tarczycy obejmują:
- obecność ropnych zmian skórnych na szyi;
- ciężką skazę krwotoczną;
- stosowanie leków przeciwzakrzepowych, co jest przeciwwskazaniem względnym – decyzja o biopsji zależy od ryzyka powikłań zakrzepowych;
- kaszel, który może czasowo uniemożliwić wykonanie biopsji.
Zalety biopsji cienkoigłowej
Biopsja cienkoigłowa charakteryzuje się małą inwazyjnością. Procedura nie wymaga bowiem nacięcia skóry. Szybkość i efektywność biopsji również przemawia na korzyść tej metody diagnostycznej – trwa ona zazwyczaj kilka minut, a wyniki są dostępne w ciągu kilku dni. Ponadto ryzyko powikłań jest minimalne.
Cienkoigłowa biopsja tarczycy w Katowicach
W Centrum Medycznym Globiana biopsję aspiracyjną cienkoigłową wykonuje lek. Marek Fortuna. A jeśli interesuje Cię konsultacja endokrynologiczna, by zdiagnozować nieprawidłową pracą gruczołów umów się do naszych specjalistów – lek. Moniki Wójcik-Giertugi oraz dr n. med. Magdaleny Wszołek (specjalizacja dziecięca).
