Barszcz Sosnowskiego (Heracleum sosnowskyi) to roślina inwazyjna, która stanowi poważne zagrożenie dla ludzi i lokalnych ekosystemów. Pochodząca z regionów Kaukazu, była uprawiana w Europie, w tym w Polsce, jako roślina pastewna. Jej uprawę zaprzestano z powodu jej szkodliwości i trudności w kontrolowaniu jej rozprzestrzeniania. Dlaczego barszcz Sosnowskiego to roślina niebezpieczna? Jak postępować w przypadku kontaktu z rośliną?
Czym jest barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego to roślina monokarpiczna, co oznacza, że kwitnie i owocuje tylko raz w swoim życiu, po czym obumiera. Jeśli jednak zostanie uszkodzona przed zakończeniem tego cyklu, może się zregenerować, ponownie zakwitnąć i owocować przez wiele kolejnych lat.
Oparzenia wywołane przez barszcz Sosnowskiego
Kontakt z tą rośliną powoduje oparzenia skórne, które nasilają się przy ekspozycji na światło słoneczne. Oparzenia te mogą być bardzo poważne, osiągając nawet II i III stopień, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do martwicy skóry. Soki tej rośliny zawierają olejek eteryczny, który znajduje się we wszystkich jej częściach. Gdy skóra, która miała kontakt z olejkiem, zostanie wystawiona na promienie ultrafioletowe, dochodzi do poważnych uszkodzeń.
Furanokumaryny, zawarte w olejku eterycznym, mają silne powinowactwo do DNA komórek skóry, powodując ich obumieranie. Intensywność reakcji zależy od wielu czynników, w tym od ilości olejku, czasu ekspozycji na światło oraz indywidualnej wrażliwości osoby na działanie Barszczu Sosnowskiego.
Jak wygląda barszcz Sosnowskiego?
Barszcz Sosnowskiego może osiągać nawet 3-4 metry wysokości. Jego łodygi, puste w środku, mogą mieć średnicę do 12 centymetrów. Liście tej rośliny osiągają imponujące rozmiary, dochodząc do 120-150 centymetrów średnicy. Kwiaty barszczu Sosnowskiego to białe i rozłożyste kwiatostany o średnicy od 30 do 75 centymetrów, przy czym jeden baldach może składać się nawet z 20 tysięcy drobnych kwiatków.
Wzrost barszczu Sosnowskiego rozpoczyna się już w kwietniu, gdy roślina osiąga wysokość 10-30 centymetrów. W miarę wzrostu temperatury, jej wzrost przyspiesza i pod koniec maja może osiągać 1,5-2 metry wysokości. W czerwcu pojawia się łodyga kwiatowa oraz pąk kwiatowy w kształcie maczugi. Baldachy kwiatowe rozwijają się w drugiej połowie czerwca i utrzymują się przez 2-3 tygodnie. W drugiej połowie lipca z kwiatów zaczynają formować się nasiona.
Objawy oparzenia barszczem Sosnowskiego
Objawy oparzenia barszczem Sosnowskiego są podobne do poparzeń termicznych. W zależności od stopnia nasilenia, skóra może być podrażniona i mogą występować stany zapalne. Ponadto mogą pojawić się pęcherze surowicze wypełnione płynem oraz głębokie rany. Objawy te pojawiają się w ciągu 30 do 120 minut od kontaktu z rośliną i mogą się nasilać w ciągu pierwszych 24 godzin.
W komórkach skóry, do których przeniknęły furanokumaryny, zwiększa się produkcja melaniny, co prowadzi do powstawania zmian hiperpigmentacyjnych, utrzymujących się nawet kilka lat po zagojeniu oparzeń. Wdychanie olejków eterycznych z rośliny może powodować nudności, zawroty i bóle głowy.
Kontakt z rośliną może skutkować nieestetycznymi bliznami, a w najgorszym przypadku martwicą skóry. Wśród objawów kontaktowych może pojawić się również zapalenie spojówek.
Jak reagować w przypadku poparzenia barszczem Sosnowskiego?
W przypadku kontaktu z Barszczem Sosnowskiego, jeśli jeszcze nie wystąpiły objawy poparzenia, należy natychmiast umyć skórę dużą ilością letniej wody z mydłem. W razie kontaktu olejków eterycznych lub soku rośliny z oczami, należy je obficie przepłukać wodą i chronić skórę przed słońcem, a następnie skonsultować się z okulistą. Niezależnie od obecności objawów, należy unikać ekspozycji na światło słoneczne przez co najmniej 48 godzin.
Jeśli pojawią się objawy poparzenia, konieczna jest szybka konsultacja lekarska. Oczekując na wizytę, można zażyć preparaty z wapniem, aby zmniejszyć ryzyko reakcji alergicznej. Pęcherze surowicze, które nie uległy rozerwaniu, można posmarować maścią z kortykosteroidami.
Zachowaj ostrożność
Jeżeli gdziekolwiek zauważysz rosnący barszcz Sosnowskiego, zgłoś to do właściwego urzędu gminy lub miasta. Można również zgłosić to pod całodobowy numer alarmowy straży miejskiej 986 lub wysłać wiadomość na adres [email protected]. Lokalizacje barszczu Sosnowskiego w Polsce można sprawdzić w ogólnodostępnej bazie online pod adresem mapa.barszcz.edu.pl.
