Borelioza, znana również jako choroba z Lyme, jest infekcją bakteryjną wywołaną przez bakterie z rodzaju Borrelia, które przenoszone są na ludzi przez ukłucia zakażonych kleszczy. Oto kompleksowy przegląd dotyczący zarazków boreliozy, jej diagnozowania i leczenia.
Jak się zarazić boreliozą?
Krętki, które są odpowiedzialne za boreliozę, dostają się do skóry żywiciela wraz ze śliną kleszcza, który się żeruje. Ryzyko zakażenia rośnie w miarę wydłużania się czasu żerowania kleszcza. Następnie krętki przechodzą z krwią i chłonką do różnych narządów w organizmie.
Borelioza – objawy
Choroba z Lyme przechodzi przez kilka etapów, a objawy mogą się różnić w zależności od stadium choroby:
- Wczesne objawy (stadium wczesne, lokalne):
- Rumień wędrujący: czerwony, okrągły wysypka z centralnym rozjaśnieniem, przypominająca tarczę strzelniczą, pojawia się w miejscu ukąszenia. Jest to najczęstszy i najbardziej charakterystyczny objaw boreliozy.
- Objawy grypopodobne: gorączka, dreszcze, bóle mięśni i stawów, zmęczenie, bóle głowy.
- Objawy wczesne rozsiane:
- Bóle stawów i mięśni: zwykle występują bóle i sztywność stawów.
- Objawy neurologiczne: mrowienie, drętwienie lub bóle w obrębie kończyn, a także zapalenie nerwów twarzowych.
- Objawy późne (stadium późne):
- Zapalenie stawów: najczęściej dotyka kolan i innych dużych stawów.
- Problemy z sercem: rzadziej występujące zapalenie mięśnia sercowego, prowadzące do problemów z rytmem serca.
- Problemy neurologiczne: zaburzenia poznawcze, zapalenie mózgu, polineuropatia.
Diagnostyka boreliozy
- Wywiad i badanie fizykalne: lekarz zadaje pytania dotyczące ukąszeń kleszczy oraz ocenia objawy kliniczne, takie jak rumień wędrujący.
- Badania serologiczne: wykrywanie przeciwciał przeciwko Borrelia w krwi pacjenta. Najczęściej stosowane testy to ELISA (Enzyme-Linked Immunosorbent Assay) i Western blot.
- Badania dodatkowe:
- PCR: testy molekularne używane do wykrywania DNA bakterii w płynach ustrojowych, takich jak płyn mózgowo-rdzeniowy czy krew.
- Badania obrazowe: MRI lub tomografia komputerowa, w celu oceny stanu mózgu i rdzenia kręgowego.
Borelioza – leczenie
- Antybiotyki: schemat leczenia zależy od stadium choroby:
- Wczesne stadium: zazwyczaj stosuje się doustne antybiotyki, takie jak doksycyklina, amoksycylina lub cefuroksym przez 14-21 dni.
- Późne stadium: w bardziej zaawansowanych przypadkach może być konieczne leczenie dożylne, na przykład ceftriaksonem.
- Leczenie objawowe: w przypadku powikłań, takich jak zapalenie stawów, mogą być stosowane leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
- Rehabilitacja: w przypadku długotrwałych objawów, takich jak bóle stawów czy problemy neurologiczne, może być potrzebna rehabilitacja fizyczna i terapia zajęciowa.
Zapobieganie boreliozie
- Unikanie ukąszeń:
- Stosowanie repelentów przeciw kleszczom.
- Noszenie odzieży ochronnej, takiej jak długie rękawy i spodnie w jasnych kolorach.
- Sprawdzanie ciała i odzieży pod kątem kleszczy po pobycie w miejscach, gdzie mogą występować.
- Usuwanie kleszczy: należy usunąć kleszcza jak najszybciej za pomocą pęsety, chwytając go jak najbliżej skóry i wyciągając w jednym, równomiernym ruchu. Należy unikać zgniatania kleszcza.
Borelioza jest poważną chorobą, ale wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie mogą znacznie zwiększyć szanse na pełne wyzdrowienie. Jeśli podejrzewasz, że mogłeś zostać ukąszony przez kleszcza i masz objawy boreliozy, skontaktuj się z lekarzem jak najszybciej.