Na pewno słyszeliście o różowym październiku – kampanii zdrowotnej skierowanej do kobiet uświadamiającej, jak ważna jest profilaktyka związana z rakiem piersi. Wraz z początkiem listopada wkraczamy w kolejny miesiąc propagowania samoświadomości oraz wzmożonej obserwacji ciała oraz organizmu. Tym razem przez mężczyzn. Czego dotyczy akcja Movember i dlaczego skierowana jest głównie do mężczyzn? Co oznacza sama nazwa Movember i dlaczego w listopadzie zapuszcza się wąsa? Jak rozpoznać objawy raka gruczołu krokowego i innych męskich narządów płciowych?
Czym jest rak jąder?
Rak jądra jest najczęściej spotykanym nowotworem u młodych mężczyzn, najwięcej zachorowań, bo aż 70% notuje się pomiędzy 20. a 39 rokiem życia. Rak jądra może powstać ze wszystkich tkanek jądra, jednak najczęstszym jest nowotwór zarodkowy, który powstaje wskutek nieprawidłowości w przekształceniu się komórek, z których normalnie powstają plemniki. Nowotwór zarodkowy dzieli się na dwie grupy: nasieniaki (stanowiące 25-50% wszystkich rodzajów raka jądra i częściej występują w wieku 25-45) oraz nienasieniaki (statystycznie stanowią 50-75% przypadków raka jądra i dotykają mężczyzn w wieku 15-30 lat).
Jakie są objawy raka jądra?
Pierwszymi objawami nowotworu są zmiany w wielkości jądra, często niebolesne, którym może towarzyszyć zaczerwienienie skóry moszny lub uczucie rozciągania. Najważniejszym i najbardziej niepokojącym objawem jest wyczuwalna masa, zgrubienie, której nie można oddzielić od jądra. Powiększone jądro z reguły jest twarde, cięższe, jednak dolegliwości bólowe stwierdza się tylko u co piątego chorego. W stadium zaawansowanym objawami mogą być: osłabienie i spadek masy ciała, bóle brzucha czy powiększenie węzłów chłonnych nadobojczykowych. Niektóre guzy jądra nasilają owłosienie skóry czy nawet przyrost masy mięśniowej, a u 7% mężczyzn zaobserwowano powiększenie gruczołów piersiowych (ginekomastia). Rak jądra dość szybko daje przerzuty, dlatego tak ważna jest profilaktyka celem wczesnego rozpoznania.
Rak jąder – profilaktyka i wczesna diagnostyka
Kluczową rolę we wczesnym rozpoznaniu raka jest samobadanie jąder. Samodzielna kontrola sprawia, że mężczyzna jest w stanie zaobserwować minimalną zmianę w wyglądzie czy dotyku jądra, a co za tym idzie udać się do lekarza specjalisty (urologa) w celu dalszych badań.
Jakie badania można wykonać profilaktycznie lub we wczesnej diagnostyce? Jest to na pewno USG jąder oraz badanie krwi, gdzie ocenione zostaje stężenie biologicznych markerów nowotworowych typowych dla raka jądra. Ich stężenie jest zwiększone w ok. 80 proc. raków jądra. Markery te to:
- βhCG, czyli ludzka gonadotropina kosmówkowa typu beta,.
- AFP, czyli α-fetoproteina,
- LDH, czyli dehydrogenaza mleczanowa.
Rozszerzeniem diagnostyki jest tomografia komputerowa klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy lub rezonans magnetyczny mózgu, badania oceniające stan hormonalny i płodność, czyli ocenę stężenia testosteronu, hormonu luteinizującego (LH) i hormonu folikulotropowego (FSH).
Jak wykonać samobadanie jąder?
Samobadanie najlepiej wykonać po gorącej kąpieli lub prysznicu, wówczas mięśnie moszny są bardziej rozluźnione. Podczas samobadania jąder nie powinieneś odczuwać bólu czy dyskomfortu.
Krok 1. Złap jądro obydwoma dłońmi.
Krok 2. Zapoznaj się szczegółowo z budową jąder.
Krok 3. Obróć delikatnie jądra pomiędzy kciukiem, a pozostałymi palcami.
Krok 4. Powtarzaj badanie regularnie.
Tak, takie to proste! Znając budowę jąder, szukaj zmiany w dotyku, zgrubień, podejrzanych wypukłości, czy wizualnie – zmiany w kolorze skóry lub samym wyglądzie. Nie zapominaj, że jądra nieznacznie różnią się od siebie wielkością, jest to całkowicie normalne. Jednak znaczne powiększenie jednego z nich powinno być dla Ciebie alarmujące.
Jeśli chcesz zbadać swoje jądra przed regularnym samobadaniem, udaj się do urloga i zadbaj kompleksowo o swoje zdrowie.
